NOVA OTKRIĆA NA LOKALITETU SVINJARIČKA ČUKA
Na arheološkom lokalitetu Svinjarička Čuka kod Lebana, u toku su istraživanja započeta 2017.godine koja se odnose na period od pre više od osam milenijuma sa naučnim interesom koji vodi do današnjice u okviru medjunarodnog projekta na kome sarađuju Institut za orijentalnu i evropsku arheologiju (OREA) u Beču, Arheološki institut u Beogradu i Narodni muzej u Leskovcu.
Fokus ovog projekta je usmeren ka Leskovačkoj kotlini i njenom razvoju u praistoriji, , a austrijsko –srpska istraživačka delatnost za cilj ima detaljnu analizu ove oblasti, kao veoma važan južnomoravski sliv, za koji se veruje da predstavlja čvorište medjuljudskih komunikacija kroz različite periode ljudske prošlosti.
Tokom 2021. godine, oktirveno je na lokaciji Svinjarička čuka u opštini Lebane u blizini Caričinog grada više objekata koji pripadaju starčevačkom horizontu ranog neolita nastalih 6000. i 5600. godina pre naše ere, kao i još bogatije nalazište iz perioda između 15. i 13. veka pre naše ere.
Objekat za koji stručnjaci smatraju da je stariji karakterišu ostaci kamenih blokova za koje se pretpostavlja da su stajali u vezi sa nadzemnom drvenom konstrukcijom objekta, odnosno nosećim stubovima. Sudeći prema nalazima gorelog lepa i pleteri, nadzemni deo objekta je bio izrađen od čvrste građe.
Pored mogućih ostataka peći i podova, unutrašnji deo objekta sadržao je i veliku količinu arheološkog materijala karakterističnog za starčevački horizont, poput keramičkih posuda, kamenih alatki i figurina.
Ostali objekti otkriveni prilikom ovogodišnjih istraživanja ukazuju i na jednu mlađu fazu starčevačkog horizonta, ukazujući na dugotrajno naseljavanje ove rečne terase tokom neolitskog perioda, između 6000. i 5600. godina pre naše ere. Mlađi objekti okarakterisani su lakom građom u tehnici pleteri i lepa, jamama i nalazima koji se mogu dovesti u vezu sa pripremanjem hrane.
Novodobijeni podaci doprinose boljem razumevanju procesa neolitizacije u ovoj regiji i pružaju odogovore na pitanje pojave zemljoradnje i prvih sedentarnih zajednica pre oko 8000/7500 godina.
Ovi podaci će biti interpretirani u kontekstu Balkanskog poluostrva, odnosno glavnog komunikacionog pravca koji je spajao Egeju i Balkan, tzv. Moravskovardarskog koridora.
Rezultati istraživanja mogli bi da doprinesu hipotezi da centralni Balkan i Srbija predstavljaju ključne regije za razumevanje širenja neolitskog načina života (zemljoradnja i sedentarizam) u Evorpu.
